احادیث مدارا ........

حدیث (1) رسول اکرم صلى الله علیه و آله : أَمَرَنى رَبّى بِمُداراةِ النّاسِ کَما أَمَرَنى بِأَداءِ الفَرائِضِ؛ پروردگارم، همان گونه که مرا به انجام واجبات فرمان داده، به مدارا کردن با مردم نیز فرمان داده است. کافى، ج2، ص117، ح4 حدیث (2) رسول اکرم صلى الله علیه و آله : أَعقَلُ النّاسِ أَشَدُّهُم مُداراةً لِلنّاسِ؛ عاقل ترین مردم کسى است که بیشتر با مردم مدارا کند. من لایحضره الفقیه، ج4، ص395، ح5840 حدیث (3) رسول اکرم صلى الله علیه و آله : مَن أُعطِىَ حَظَّهُ مِنَ الرِّفقٍ فَقَد أُعطِىَ حَظَّهُ مِن خَیرِ الدُّنیا وَالآخِرَةِ؛ هر کس را که بهره اى از مدارا داده اند، بدون شک بهره اش را از خیر دنیا و آخرت داده اند. نهج الفصاحه، ح2838 حدیث (4) رسول اکرم صلى الله علیه و آله : ما کانَ الرِّفقُ فى شَى ءٍ إِلاّ زانَهُ؛ مدارا با چیزى همراه نشد مگر آن که آن را زینت بخشید. تحف العقول، ص 47 حدیث (5) رسول اکرم صلى الله علیه و آله : إنَّ اللّه  یُحِبُّ الرِّفقَ وَیُعینُ عَلَیهِ؛ خداوند مدارا را دوست دارد و انسان را بر انجام آن یارى مى کند. کافى، ج2، ص120، ح12   حدیث (6) امام على علیه السلام : لَیسَ الحَکیمُ مَن لَم یُدارِ مَن لایَجِدُ بُدّا مِن مُداراتِهِ؛ حکیم نیست آن کس که مدارا نکند با کسى که چاره اى جز مدارا کردن با او نیست. بحارالأنوار، ج78، ص57، ح121 حدیث (7) رسول اکرم صلى الله علیه و آله : إِنَّ النبیاءَ إِنَّما فَضَّلَهُمُ اللّه  عَلى خَلقِهِ بِشِدَّةِ مُداراتِهِم لأَِعداءِ دینِ اللّه  وَحُسنِ تَقیَّتِهِم لأَِجلِ إِخوانِهِم فِى اللّه ؛ خداوند از این رو پیامبران را بر دیگر مردمان برترى داد که با دشمنان دین خدا بسیار با مدارا رفتار مى کردند و براى حفظ برادران همکیش خود نیکو تقیه مى کردند. بحارالأنوار، ج75، ص401، ح42 حدیث (8) امام حسین علیه السلام : مَن أَحجَمَ عَنِ الرَّىِ وَعَیِیَت بِهِ الحِیَلُ کانَ الرِّفقَ مِفتاحُهُ؛ هر کس فکرش به جایى نرسد و راه تدبیر بر او بسته شود، کلیدش مداراست. بحارالأنوار، ج78، ص128، ح11 حدیث (9) امام صادق علیه السلام : فى قَولِهِ تَعالى (وَقولوا لِلنَّاسِ حُسنا) ـ : أى لِلنّاسِ کُلِّهِم مُؤمِنِهِم وَمُخالِفِهِم ، أَمَّا المُؤمِنونَ فَیَبسُطُ لَهُم وَجهَهُ ، وَأَمَّا المُخالِفونَ فَیُکَلِّمُهُم بِالمُداراةِ لاِجتِذابِهِم إِلَى الیمانِ ، فَإِنَّهُ بِأَیسَرَ مِن ذلِکَ یَکُفُّ شُرورَهُم عَن نَفسِهِ ، وعَن إخوانِهِ المُؤمِنینَ؛ درباره آیه (و با مردم سخن نیکو گویید) فرمود: مقصود همه مردمان اعم از مؤمن و کافر است. اما با مؤمنان باید گشاده رو بود و اما با کافران باید به نرمى و مدارا سخن گفت، تا به سوى ایمان کشیده شوند و کمترین ثمرش این است که خود و برادران مؤمنش را از گزند آنان مصون مى دارد. بحارالأنوار، ج75، ص401، ح42 حدیث (10) امام على علیه السلام : دارِ النّاسَ تَمَن غَوائِلَهُم وَتَسلَم مِن مَکایِدِهِم؛ با مردم مدارا کن، تا از گزندهایشان در امان باشى و از نیرنگهایشان سالم بمانى. غررالحکم، ج4، ص15، ح128 حدیث (11) رسول اکرم صلى الله علیه و آله : اِنَّ فِى الرِّفقِ الزّیادَةَ وَ البَرَکَةَ وَ مَن یُحرَمِ الرِّفقُ یُحرَمِ الخَیرَ؛ در مدارا، فزونى و برکت است، و هر کس از مدارا محروم باشد، از خیر، محروم شده است. کافى، ج 2، ص 119، ح 7 حدیث (12) امام حسن عسکرى علیه السلام : فى تفسیر قوله تعالى «وَ قُولُوا لِلنّاسِ حُسنا» قالَ: قُولُوا لِلنّاسِ کُلِّهُم حُسنا مُؤمِنِهُم وَ مُخالِفِهُم، أمّا المؤمِنونَ فَیَبسُطُ لَهُم وَجهَهُ وَ أمّا المُخالِفونَ فَیُکَلِّمُهُم بِالمُداراةِ لاِجتِذابِهِم اِلىَ الیمانِ. فَاِنِ استَتَرَ مِن ذلِکَ بِکفِّ شُرورِهم عَن نَفسِهِ وَ عَن اِخوانِهِ المُؤمِنینَ؛ در تفسیر آیه «با مردم به زبان خوش سخن بگویید» فرمود: یعنى با همه مردم، چه مؤمن و چه مخالف، به زبان خوش سخن بگویید. مؤمن، به هم مذهبان، روى خوش نشان مى دهد و با مخالفان، با مدارا سخن مى گوید تا به ایمان، جذب شوند و حتّى اگر نشدند، با این رفتار، از بدى هاى آنان در حقّ خود و برادران مؤمنش، پیشگیرى کرده است. مستدرک الوسائل، ج 12، ص 261 حدیث (13) رسول اکرم صلى الله علیه و آله : لا یَأمُرُ بِالمَعروفِ وَلا یَنهى عَنِ المُنکَرِ إلاّ مَن کانَ فیهِ ثَلاثُ خِصالٍ : رَفیقٌ بِما یَأمُرُ بِهِ رَفیقٌ فیما یَنهى عَنهُ ، عَدلٌ فیما یَأمُرُ بِهِ عَدلٌ فیما یَنهى عَنهُ، عالِمٌ بِما یَأمُرُ بِهِ عالِمٌ بِما یَنهى عَنهُ؛ امر به معروف و نهى از منکر نکند مگر کسى که سه خصلت در او باشد: در امر و نهى خود مدارا کند، در امر و نهى خود میانه روى نماید و به آنچه امر و نهى مى کند، دانا باشد. بحارالأنوار، ج100، ص87، ح64 حدیث (14) پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله : رَاْسُ الْعَقْلِ بَعْدَ الاْیمانِ بِاللّه‏ِ مُداراةُ النّاسِ فى غَیْرِ تَرْکِ حَقٍّ؛ کمال عقل پس از ایمان به خدا، مدارا کردن با مردم است به شرط آن که حق، ترک نشود. تحف العقول، ص 42 حدیث (15) امام على علیه‏السلام : عَلَیکَ بِمُداراةِ النّاسِ وَ اِکْرامِ الْعُلَماءِ وَ الصَّفْحِ عَنْ زَلاّتِ الاِْخْوانِ فَقَدْ اَدَّبَکَ سَیِّدُ الاَْوَّلینَ وَ الآْخِرینَ بِقَولِهِ صلى‏الله‏علیه‏و‏آله : اُعْفُ عَمَّنْ ظَـلَمَکَ وَ صِلْ مَنْ قَطَعَکَ وَ اَعْطِ مَنْ حَرَمَکَ ؛ تو را سفارش مى‏کنم به مداراى با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دینى)؛ چرا که سرور اولین و آخرین، تو را چنین ادب آموخته و فرموده است : «گذشت کن از کسى که به تو ظلم کرده ، رابطه برقرار کن با کسى که با تو قطع رابطه کرده و عطا کن به کسى که از تو دریغ نموده است». اعلام الدین، ص 96 حدیث (16) امام صادق علیه‏السلام : کَمالُ الاَْدَبِ وَالْمُروءَةِ سَبْعُ خِصالٍ : اَلْعَقلُ وَ الْحِلْمُ ، وَالصَّبْرُ ، وَالرِّفْقُ ، وَالصَّمْتُ ، وَحُسْنُ الْخُلْقِ وَ الْمُداراةُ؛ کمال ادب و مروت در هفت چیز است: عقل، بردبارى، صبر، ملایمت، سکوت، خوش‏اخلاقى و مدارا. بحار الأنوار ، ج 84 ، ص 325، ح 14 حدیث (17) پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله : اِنّا اُمِرْنا مَعاشِرَ الاَنْبیاءِ بِمُداراةِ النّاسِ، کَما اُمِرْنا بِاِقامَةِ الفَرائِضِ؛ ما پیامبران، همان‏گونه که به برپا داشتن واجبات مأمور شده‏ایم، به مدارا کردن با مردم نیز مأمور شده ایم. امالى طوسى، ص 521 حدیث (18) پیامبر صلى‏الله‏علیه‏و‏آله : مَنْ حُرِمَ الرِّفْقَ فَقَدْ حُرِمَ الْخَیْرَ کُلَّهُ؛ هر کس از مدارا بى‏بهره باشد، از همه خوبى‏ها بى‏بهره مانده است. نهج الفصاحه، ح 2809 حدیث (19) امام باقر علیه السلام : لَو یَعلَمُ السّائِلُ ما فی المَسألَةِ ما سالَ أحَدٌ أحَداً وَ لَو یَعلَمُ المَسئولُ ما فی المَنع ما مَنَعَ أحَدٌا أحَداً؛ اگر سائل می دانست که در درخواست چه چیزی نهفته است هرگز کسی از دیگری چیزی درخواست نمی کرد و اگر کسی که از او چیزی درخواست شده می دانست که در ناامید کردن چه چیزی نهفته است هرگز کسی دیگری را ناامید برنمی گرداند. بحار الانوار، ج75، ص180 حدیث (20) امام محمد باقر علیه السلام: اِنَّ لِکُلِّ شَیءٍ قُفلاً وَ قُفلُ الایمانِ الرِّفقُ؛ هر چیزی قفلی دارد و قفل ایمان مدارا کردن و نرمی است. جهاد النفس، ح271 حدیث (21) امام صادق علیه السلام: إنَ اللهَ رَفیقٌ یُحِبُّ الرّفقَ و یُعینُ عَلَیهِ؛ با خداوند اهل مدارا است و مدارا را دوست دارد و (آدمی را) بر مدارا یاری می کند. جهاد النفس، ح 281 حدیث (22) امام سجاد علیه السلام: کَفّ الْأذى مِن کَمالِ الْعَقلِ وفِیهِ راحَةٌ لِلبَدَنِ عاجِلاً وآجِلاً؛ خوددارى از آزار دیگران، نشانه کمال خرد و مایه آسایش دو گیتى است تحف العقول، ص 283 حدیث (23) امام حسین علیه السلام: إنَّ حَوائِجَ الناسِ إلَیکم مِن نِعَمِ اللهِ عَلَیکم فَلا تَمَلّوا النِّعَمَ نیاز مردم به شما از نعمتهای خدا بر شما است. از این نعمت ها خسته و بیزار نباشید بحارالانوار ج74 ص205