أَنصِفِ النّاسَ مِن نَفسِکَ وَأَهلِکَ وَخاصَّتِکَ وَمَن لَکَ فیهِ هَوىً
وَاعدِل فِى العَدُوِّ وَالصَّدیقِ؛
خودت و خانوادهات و نزدیکانت و کسانى که به آنان علاقه دارى، با مردم منصفانه
رفتار کنید و با دوست و دشمن به عدالت رفتار کن.
غررالحکم،
ج2، ص210، ح2403
حدیث (7)
پیامبر صلىاللهعلیهوآله
:
أَوَّلُ مَن یَدخُلُ النّارَ أَمیرٌ مُتَسَلِّطٌ لَم یَعدِل، وَذو ثَروَةٍ
مِنَ المالِ لَم یُعطِ المالَ حَقَّهُ وَفَقیرٌ فَخورٌ؛
اولین کسى که به جهنم مىرود
فرمانرواى قدرتمندى است که به عدالت رفتار نمىکند و ثروتمندى که حقوق مالى خود را
نمىپردازد و نیازمند متکبر.
عیون الاخبارالرضا،
ج1، ص31، ح20
حدیث (8)
امام على علیه السلام :
اَلعَدلُ أَفضَلُ مِنَ الشَّجاعَةِ لأَِنَّ النّاسَ لَوِاستَعمَلُوا العَدلَ
عُموما فى جَمیعِهِم لاَستَغنَوا عَنِ الشَّجاعَةِ؛
عدالت بهتر از شجاعت است زیرا اگر مردم همگى عدالت را درباره همه بکار گیرند از
شجاعت بى نیاز مى شوند.
شرح نهج البلاغه،
ج20، ص333، ح816
حدیث (9)
امام
صادق علیه السلام :
ثَلاثَةُ اَشیاءَ یَحتاجُ النّاسُ طُرّا
اِلَیها: اَلمنُ وَالعَدلُ وَالخِصبُ ؛
سه چیز است که همه مردم به آنها نیاز دارند:
امنیّت، عدالت و آسایش.
تحف العقول، ص 320
حدیث (10)
امام
صادق علیه السلام :
اَلعَدلُ اَحلى مِنَ الشَّهدِ وَاَلیَنُ
مِنَ الزُّبدِ وَاَطیَبُ ریحا مِنَ المِسکِ؛
عدالت از عسل شیرینتر، از کره نرمتر و از مُشک
خوشبوتر است.
کافى، ج 2، ص 147، ح 15
حدیث (11)
امام
صادق علیه السلام :
اَلنّاسُ یَستَغنونَ اِذا عُدِلَ بَینَهُم
وَتُنزِلُ السَّماءُ رِزقَها وَتُخرِجُ الرضُ بَرَکَتَها
بِاِذنِ اللّهِ تَعالى؛
هنگامى که در میان مردم عدالت برقرار شود،
بىنیاز مىشوند و به اذن خداوند متعال آسمان روزىِ خود را فرو
مىفرستد و زمین برکاتش را بیرون مىریزد.
کافى، ج 3، ص 568، ح 6
حدیث (12) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
عَدلُ ساعَةٍ خَیرٌ مِن عِبادَةِ سَبعینَ
سَنَةً قِیامِ لَیلِها وَصِیامِ نَهارِها؛
ساعتى عدالت بهتر از هفتاد سال عبادت است که
شبهایش به نماز و روزهایش به روزه بگذرد.
مشکاةالانوار، ص 544
حدیث (13) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اَعدَلُ النّاسِ مَن رَضِىَ لِلنّاسِ مایَرضى
لِنَفسِهِ وَکَرِهَ لَهُم ما یَکرَهُ لِنَفسِهِ؛
عادلترین مردم کسى است که براى مردم همان را
بپسندد که براى خود مىپسندد و براى آنان نپسندد آنچه را براى خود
نمىپسندد.
نهج الفصاحه، ح 340
حدیث (14) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اِذا حَکَموا بِغَیرِ عَدلٍ اِرتَفَعَتِ
البَرَکاتُ؛
هنگامى که به غیر عدالت حکم کنند، برکتها از
بین مىروند.
معدن الجواهر، ص 73
حدیث (15) امام على علیه السلام :
اِجعَلِ الدِّینَ کَهفَکَ وَالعَدلَ سَیفَکَ
تَنجُ مِن کُلِّ سوءٍ وَتَظفَر عَلى کُلِّ عَدُوٍّ؛
دین را پناهگاه و عدالت را اسلحه خود قرار ده تا
از هر بدى نجات پیدا کنى و بر هر دشمنى پیروز گردى.
غررالحکم، ج2، ص 221، ح 2433
حدیث (16) امام على علیه السلام :
اِنَّ العَدلَ میزانُ اللّهِ سُبحانَهُ
الَّذى وَضَعَهُ فِى الخَلقِ وَنَصَبَهُ لاِِقامَةِ الحَقِّ فَلا
تُخالِفهُ فى میزانِهِ وَلا تُعارِضهُ فى سُلطانِهِ؛
به راستى که عدالت ترازوى (معیار) خداى سبحان
است که در میان خلق نهاده است و براى برپاداشتن حق نصب فرموده، پس
در ترازوى خداوند با او مخالفت نکن و با حکومتش مقابله ننما.
غررالحکم، ج2، ص 508، ح 3464
حدیث (17) امام على علیه السلام :
قُلوبُ الرَّعِیَّةِ خَزائِنُ راعیها فَما
اَودَعَها مِن عَدلٍ اَو جَورٍ وَجَدَهُ؛
دلهاى مردم صندوقچههاى حاکم است، پس آنچه از
عدالت و یا ظلم در آنها بگذارد، همان را خواهد دید.
غررالحکم، ج4، ص 521، ح 6825
حدیث (18) امام على علیه السلام :
اِستَعمِلِ العَدلَ وَاحذَرِ العَسفَ
وَالحَیفَ فَاِنَّ العَسفَ یَعودُ بِالجَلاءِ وَالحَیفَ
یَدعوا اِلَى السَّیفِ؛
عدالت را اجرا کن و از زورگویى و ستمگرىبپرهیز
زیرا زورگویى مردم را به ترک از وطن وامىدارد، و ستم آنان را به
قیام مسلّحانه مىکشاند.
نهج البلاغه، حکمت 476
حدیث (19) امام على علیه السلام :
اَحسَنُ العَدلِ نُصرَةُ المَظلومِ؛
بهترین عدالت یارى مظلوم است.
غررالحکم، ج2، ص 394، ح 2977
حدیث (20) امام على علیه السلام :
اِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ فَرَضَ عَلى
اَئِمَّةِ العَدلِ اَن یُقَدِّروا اَنفُسَهُم بِضَعَفَةِ
النّاسِ کَیلا یَتَبَیَّغَ بِالفَقیرِ فَقرُهُ؛
خداوند عزوجل بر پیشوایان عادل واجب کرده که
سطح زندگى خود را با مردم ناتوان برابر کنند تا فقیر را، فقرش
برآشفته نکند.
نهج البلاغه، خطبه 209
حدیث (21) امام على علیه السلام :
اَلعَدلُ اَفضَلُ مِنَ الشَّجاعَةِ لاَِنَّ
النّاسَ لَوِ استَعمَلُوا العَدلَ عُموما فى جَمیعِهِم
لاَستَغنَوا عَنِ الشَّجاعَةِ؛
عدالت بهتر از شجاعت است، زیرا اگر مردم همگى
عدالت را درباره یکدیگر بهکار گیرند، از شجاعت بىنیاز مىشوند.
شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ح20، ص333، ح816
حدیث (22) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
مَهدىُّ اُمَّتِى الَّذى یَملاَُ الرضَ
قِسطا وَ عَدلاً کَما مُلِئَت جَورا وَ ظُلما؛
مهدى امت من کسى است که هنگام پر شدن زمین از
بیداد و ظلم، آن را پر از قسط و عدل خواهد کرد.
کتاب سلیم بن قیس، ص 429
حدیث (23) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
ما مِن اَحَدٍ یَکونُ عَلى شَىءٍ مِن اُمورِ
هذِهِ المَّةِ قَلَّت اَم کَثُرَت فَلا یَعدِلُ فیهِم
اِلاّ کَبَّهُ اللّهُ فِى النّارِ؛
هر کس کارى از کارهاى کوچک و یا بزرگ این امت
را در دست بگیرد و در میانشان عدالت را اجرا نکند خداوند او را به
رو، در آتش خواهد افکند.
مستدرک على الصحیحین، ج 4، ص 90
حدیث (24) امام على علیه السلام :
لا عَدلَ اَفضَلُ مِن رَدِّ المَظالِمِ؛
هیچ عدالتى بهتر از بازگرداندن حقوق پایمال شده
نیست.
غررالحکم، ج6، ص 415، ح 10841
حدیث (25) امام على علیه السلام :
مَن عَمِلَ بِالعَدلِ حَصَّنَ اللّهُ
مُلکَهُ؛
هر کس به عدالت رفتار کند، خداوند حکومتش را حفظ
خواهد کرد.
غررالحکم، ج5، ص 355، ح 8722
حدیث (26) امام على علیه السلام :
اِنَّ فِى العَدلِ سَعَةً وَ مَن ضاقَ
عَلَیهِ العَدلُ فَالجَورُ عَلَیهِ اَضیَقُ؛
بهراستى که در عدالت گشایش است و هر کس عدالت
بر او تنگ آید، بىعدالتى بر وى تنگتر خواهد بود.
نهج البلاغه، خطبه 15
حدیث (27) فاطمه زهرا علیهاالسلام :
فَرَضَ اللّهُ... العَدلَ تَسکینا
لِلقُلوبِ؛
خداوند عدالت را براى آرامش دلها، واجب کرد.
علل الشرایع، ج1، ص 248، ح 2
حدیث (28) امام صادق علیه السلام :
لَم یَبعَثِ اللّهُ نَبیّا قَطُّ اِلاّ
بِالبِرِّ وَالعَدلِ؛
خداوند هیچ پیامبرى را جز به نیکى و عدالت بر
نینگیخت.
بحارالأنوار، ج 24، ص 292
حدیث (29) امام على علیه السلام :
خَیرُ المُلوکِ مَن اَماتَ الجَورَ وَ
اَحیَى العَدلَ؛
بهترین فرمانروا کسى است که ظلم را از بین ببرد و
عدل را زنده کند.
غررالحکم، ج3، ص 431، ح 5005
حدیث (30) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
مَن اَصبَحَ لا یَهِمُّ بِظُلمِ اَحَدٍ
غَفَرَ اللّهُ مَا اجتَرَمَ؛
هر کس صبح کند و قصد ظلم کردن به کسى را نداشته
باشد، خداوند جُرم و گناه او را مىبخشد.
کافى، ج 2، ص 332، ح 8
حدیث (31)
فاطمه زهرا علیهاالسلام :
فَفَرَضَ اللّهُ الیمانَ تَطهیرا مِنَ
الشِّرکِ... وَ العَدلَ تَسکینا لِلقُلوبِ؛
خداوند ایمان را براى پاکى از شرک... و عدل و
داد را براى آرامش دلها واجب نمود.
من لایحضره الفقیه،
ج 3، ص 568
حدیث (32) امام
سجاد علیهالسلام :
قُلتُ لِعَلىِّ بنِ الحُسَینِ علیهالسلام
اَخبِرنىِ بِجَمیعِ شَرایِـعِ الّدینِ، قالَ علیهالسلام : قَولُ
الحَقِّ وَ الحُکمُ بِالعَدلِ وَ الوَفاءُ بِالعَهدِ؛
به امام سجّاد علیهالسلام عرض کردم: مرا از
تمام دستورهاى دین آگاه کنید، امام علیهالسلام فرمودند: حقگویى،
قضاوت عادلانه و وفاى به عهد.
خصال، ص 113، ح 90
حدیث (10)
پیامبر صلىاللهعلیهوآله :
اَلعَدلُ حَسَنٌ وَلکِن فِى المَراءِ اَحسَنُ، وَ السَّخاءُ
حَسَنٌ وَلکِن فِى الغنیاءِ اَحسَنُ، اَلوَرَعُ حَسَنٌ وَلکِن
فِى العُلَماءِ اَحسَنُ، اَلصَّبرُ حَسَنٌ وَلکِن فِى الفُقَراءِ
اَحسَنُ، اَلتَّوبَةُ حَسَنٌ وَلکِن فِى الشَّبابِ اَحسَنُ،
اَلحَیاءُ حَسَنٌ وَلکِن فِى النِّساءِ اَحسَنُ؛
عدالت نیکو است اما از دولتمردان نیکوتر، سخاوت
نیکو است اما از ثروتمندان نیکوتر؛ تقوا نیکو است اما از علما نیکوتر؛
صبر نیکو است اما از فقرا نیکوتر، توبه نیکو است اما از جوانان نیکوتر
و حیا نیکو است اما از زنان نیکوتر.
نهج الفصاحه، ح 2006
حدیث (11) امام
صادق علیه السلام:
اِنَّ مِن اَعظَمِ النّاسِ حَسرَهً یَومَ القِیامَهِ، مَن وَصفَ عَدلاً ثُمَّ خالَفَهُ اِلَى غَیرِه؛
پشیمان ترین شخص در روز قیامت، کسى است که براى مردم از عدالت سخن
بگوید، اما خودش به دیگران عدالت روا ندارد.
وسائل الشیعه،ج15، ص 295
حدیث (12) رسول اکرم
صلىاللهعلیهوآله :
مَن صاحَبَ الناسَ بالَّذى
یُحِبُّ اَن یُصاحِبُوهُ کانَ عَدلاً؛
هر که با مردم چنان رفتار کند که دوست دارد آنها با او آنگونه
رفتار کنند، عادل است.
کنزالفوائد،ج۱ص۱۶۲