حدیث (1)
امام على علیه السلام :
اَلبَغىُ
یَصرَعُ الرِّجالَ وَ یُدنِى الآجالَ؛
ظلم و تجاوز، انسان را زمین مى زند و مرگ ها را
نزدیک مى سازد.
غررالحکم، ح 1494
حدیث (2)
پیامبر صلى الله علیه و آله
:
مَن عامَلَ النّاسَ فَلَم
یَظلِمهُم وَحَدَّثَهُم فَلَم یَکذِبهُم وَ وَعَدَهُم فَلَم
یَخلِفهُم فَهُوَ مِمَّن کَمُلَت مُرُوءتُهُ وَ ظَهَرَت
عَدالَـتُهُ وَ وَجَبَت اُخُوَّتُهُ وَحَرُمَت غیبَتُهُ؛
هر کس در معاشرت با مردم به آنان ظلم
نکند، دروغ نگوید و خلف وعده ننماید، جوانمردیش کامل، عدالتش آشکار،
برادرى با او واجب و غیبتش حرام است.
خصال، ص 208، ح 28
حدیث (3)
امام سجاد علیه السلام :
وَ الذُّنُوبُ الّتى تُنزِلُ
النِّقَمَ عِصیانُ العارِفِ بِالبَغىِ وَ التَطاوُلُ عَلَى النّاسِ
وَ الاِستِهزاءُ بِهِم وَ السُّخریَّةُ مِنهُم ؛
گناهانى که باعث نزول عذاب مى شوند،
عبارت اند از: ستم کردن شخص از روى آگاهى، تجاوز به حقوق مردم، و دست
انداختن و مسخره کردن آنان.
معانى الاخبار، ص 270
حدیث (4)
امام صادق علیه السلام:
اَلذُّنوبُ
الَّتى تُغَیِّیرُ النِّعَمَ البَغىُ وَ الذُّنوبُ التَّى تورِثُ
النَّدَمَ القَتلُ وَ الَّتى تُنزِلُ النِّقَمَ الظُّلمُ
وَالَّتى تَهتِکُ السُّتورَ شُربُ الخَمرِ وَ الَّتى تَحبِسُ
الرِّزقَ الزِّنا وَ الَّتى تُعَجِّلُ الفَناءَ قَطیعَةُ
الرَّحِمِ وَالَّتى تَرُدُّ الدُّعاءَ وَ تُظلِمُ الهَواءَ
عُقوقُ الوالِدَینِ؛
گناهی که نعمت ها را
تغییر مى دهد، تجاوز به حقوق دیگران است. گناهى که پشیمانى
مى آورد، قتل است. گناهى که گرفتارى ایجاد مى کند، ظلم است. گناهى
که آبرو مى بَرد، شرابخوارى است. گناهى که جلوى روزى را مى گیرد،
زناست. گناهى که مرگ را شتاب مى بخشد، قطع رابطه با خویشان است.
گناهى که مانع استجابت دعا مى شود و زندگى را تیره و تار مى کند،
نافرمانى از پدر مادر است.
علل الشرایع،
ج 2، ص 584
حدیث (5)
امام على علیه
السلام:
مَن جارَ
قَصُرَ عُمرُهُ ؛
هر کس ظلم کند، عمرش کوتاه مى شود.
عیون الحکم والمواعظ،
ص 429، ح 7334
حدیث (6)
امام على علیه
السلام:
شیعَتُنَا المُتَباذِلونَ فى وِلایَتِنا، اَلمُتَحابّونَ فى
مَوَدَّتِنا اَلمُتَزاوِرونَ فى اِحیاءِ اَمرِنا اَلَّذینَ اِن
غَضِبوا لَم یَظلِموا وَ اِن رَضوا لَم یُسرِفوا، بَرَکَةٌ
عَلى مَن جاوَروا سِلمٌ لِمَن خالَطوا؛
شیعیان ما کسانى اند که در راه ولایت
ما بذل و بخشش مى کنند، در راه دوستى ما به یکدیگر محبت مى نمایند، در راه زنده نگه
داشتن امر و مکتب ما به دیدار هم مى روند. چون خشمیگین شوند، ظلم نمى کنند و چون
راضى شوند، زیاده روى نمى کنند، براى همسایگانشان مایه برکت اند و نسبت به
هم نشینان خود در صلح و آرامش اند.
کافى، ج 2، ص 236، ح 24
حدیث (7)
امام على علیه
السلام:
اَلصَّدیقُ مَن کانَ ناهیا عَنِ الظُّلمِ وَالعُدوانِ مُعینا عَلَى البِرِّ
وَالحسانِ؛
دوست، کسى است که از ظلم و تجاوزگرى باز دارد و بر انجام خوبى و نیکى یارى کند.
غررالحکم،
ج2، ص128، ح2078
حدیث (8)
رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
ثَلاثٌ مَن کُنَّ فیهِ فَهِىَ راجِعَةٌ عَلى صاحِبِها: اَلبَغىُ وَالمَکرُ
وَالنَّکثُ؛
سه خصلت است که در هر کس باشد (آثارش) به خود او بر مى گردد: ظلم کردن، فریب دادن و
تخلّف از وعده.
نهج الفصاحه، ح 1281
حدیث (9)
امام على علیه السلام :
أَعدَلُ النّاسِ مَن أَنصَفَ مَن ظَلَمَهُ؛
عادل ترین مردم کسى است که با کسى که به او ظلم کرده با انصاف رفتار کند.
غررالحکم،
ج2، ص435، ح3186
حدیث (10)
رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
مَن عَفا عَن مَظلَمَةٍ أَبدَ لَهُ اللّه بِها عِزّا فِى الدُّنیا
وَالخِرَةِ؛
هر کس از ظلمى که در حق او شده گذشت کند، خداوند به جاى آن در دنیا و آخرت به او
عزّت مى بخشد.
امالى طوسى، ص 182
حدیث (11)
رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
أَفضَلُ الجِهادِ مَن أَصبَحَ لایَهُمُّ بِظُلمِ أَحَدٍ؛
برترین جهاد آن است که انسان روز خود را آغاز کند در حالى که در اندیشه ستم کردن به
احدى نباشد.
محاسن، ج12، ص292، 1449
حدیث (12)
امام صادق علیه السلام :
وَقَد سُئِلَ عَن مَکارِمِ الخلاقِ: اَلعفوُ عَمَّن ظَلَمَکَ وَصِلَةُ مَن
قَطَعَکَ وَإعطاءُ مَن حَرَمَکَ وَقَولُ الحَقِّ وَلَو عَلى نَفسِکَ؛
درباره مکارم الاخلاق سئوال شد، فرمودند: گذشت از کسى که به تو ظلم کرده، رابطه با
کسى که با تو قطع رابطه کرده، عطا به آن کس که از تو دریغ داشته است و گفتن حق اگر
چه بر ضد خودت باشد.
نهج الفصاحه،
ح 781
حدیث (13)
پیامبر صلى الله علیه و آله :
مَن عامَلَ النّاسَ فَلَم
یَظلِمهُم وَحَدَّثَهُم فَلَم یَکذِبهُم وَ وَعَدَهُم فَلَم
یَخلِفهُم فَهُوَ مِمَّن کَمُلَت مُرُوءتُهُ وَ ظَهَرَت
عَدالَـتُهُ وَ وَجَبَت اُخُوَّتُهُ وَحَرُمَت غیبَتُهُ؛
هر کس در معاشرت با مردم به آنان ظلم
نکند، دروغ نگوید و خلف وعده ننماید، جوانمردیش کامل، عدالتش آشکار،
برادرى با او واجب و غیبتش حرام است.
خصال، ص 208، ح 28
حدیث (14) امام على علیه السلام :
قُلوبُ الرَّعِیَّةِ خَزائِنُ راعیها فَما
اَوْدَعَها مِنْ عَدْلٍ اَوْ جَوْرٍ وَجَدَهُ؛
دلهاى مردم صندوقچههاى حاکم است، پس آنچه از عدالت
و یا ظلم در آنها بگذارد، همان را خواهد دید.
غررالحکم، ج4، ص 521، ح 6825
حدیث (15) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
مَهْدىُّ اُمَّتِى الَّذى یَمْلاَُ الاَْرْضَ
قِسْطا وَ عَدْلاً کَما مُلِئَتْ جَوْرا وَ ظُلْما؛
مهدى امت من کسى است که هنگام پر شدن زمین از بیداد
و ظلم، آن را پر از قسط و عدل خواهد کرد.
کتاب سلیم بن قیس، ص 429
حدیث (16) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اَلظُّلْمُ ثَلاثَةٌ: فَظُلْمٌ لایَغْفِرُهُ اللّهُ وَظُلْمٌ یَغْفِرُهُ وَظُلْمٌ
لایَتْرُکُهُ، فَأَمَّا الظُّلْمَ الَّذى لایَغْفِرُ اللّهُ فَالشِّرْکُ قالَ
اللّهُ: «إنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظیمٌ» وَأَمَّا الظُّلْمَ الَّذى یَغْفِرُهُ
اللّهُ فَظُلْمُ الْعِبادِ أَنْفُسَهُمْ فیما بَیْنَهُمْ وَبَیْنَ رَبِّهِمْ
وَأَمَّا الظُّلْمَ الَّذى لا یَتْرُکُهُ اللّهُ فَظُلْمُ الْعِبادِ بَعْضُهُمْ
بَعْضا؛
ظلم سه قسم است: ظلمى که خدا نمىآمرزد، ظلمى که مىآمرزد و ظلمى که از آن
نمىگذرد، اما ظلمى که خدا نمىآمرزد شرک است. خداوند مىفرماید: «حقا که شرک ظلمى
بزرگ است» و اما ظلمى که خدا مىآمرزد، ظلم بندگان بهخودشان میان خود و
پروردگارشان است اما ظلمى که خدا از آن نمىگذرد ظلم بندگان به یکدیگر است.
نهج الفصاحه، ح 1924
حدیث (17) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اِتَّقوا دَعْوَةَ الْمَظْلومِ وَإنْ کانَ کافِرا
فَإِنَّها لَیْسَ دونَها حِجابٌ؛
از نفرین مظلوم بترسید اگر چه کافر باشد، زیرا در
برابر نفرین مظلوم پرده و مانعى نیست.
نهج الفصاحه، ح 48
حدیث (18) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
مَنْ أَخَذَ لِلْمَظْلومِ مِنَ الظّالِمِ کانَ مَعىَ
فِى الْجَنَّةِ تَصاحُبا؛
هر کس داد مظلوم را از ظالم بگیرد، در بهشت با من یار
و همنشین باشد.
بحارالأنوار، ج 75، ص 359، ح 74
حدیث (19) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
إِنَّ النّاسَ إِذا رَأَوُا الظّالِمَ فَلَمْ
یَأْخُذوا عَلى یَدَیْهِ أَوْشَکَ أَنْ یَعُمَّهُمُ اللّهُ بِعِقابٍ
مِنْهُ؛
مردم آنگاه که ظالم را ببینند و او را باز ندارند،
انتظار مىرود که خداوند همه را به عذاب خود گرفتار سازد.
نهج الفصاحه، ح 833
حدیث (20) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
لِیَنْصُرِ الرَّجُلُ أَخاهُ ظالِما أَوْ مَظْلُوما
إِنْ کانَ ظالِما فَیَنْهاهُ فَإِنَّهُ لَهُ نُصْرَةٌ وَإِنْ کانَ
مَظْلوما فَیَنْصُرُهُ؛
انسان باید برادر (دینى) خویش را یارى کند چه ظالم
باشد چه مظلوم اگر ظالم باشد او را باز دارد که این بهمنزله یارى کردن
اوست و اگر مظلوم باشد یاریش کند.
نهج الفصاحه، ح 2422
حدیث (21)
رسول اکرم
صلى الله علیه و آله :
یَقولُ اللّهُ
عَزَّوَجَلَّ: وَعِزَّتى وَجَلالى لأََنْتَقِمَنَّ مِنَ الظّالِمِ فى
عاجِلِهِ وآجِلِهِ وَلأََنْتَقِمَنَّ مِمَّنْ رَأى مَظْلوما فَقَدَرٌ
أَنْ یَنْصُرَهُ فَلَمْ یَنْصُرْهُ؛
خداى عزوجل مىفرماید: به عزّت و جلالم
سوگند که از ظالم در دنیا و آخرت انتقام مىگیرم و از کسى هم که مظلومى
را ببیند و بتواند یاریش کند و نکند بىگمان انتقام مىگیرم.
کنزالعمال،
ج3، ص 505، ح 7641
حدیث (22) امام باقر علیه السلام :
مَا انْتَصَرَ اللّهُ مِنْ ظالِمٍ إِلاّ
بِظالِمٍ وَذلِکَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ (وَکَذلِکَ نُوَلّى بَعْضَ
الظّالِمینَ بَعْضا)؛
خداوند هیچگاه از ظالم انتقام نگرفت مگر به وسیله
ظالمى دیگر و این سخن خداى عزّوجلّ است که: «و بدین سان ظالمان را به
سزاى اعمالى که مىکنند بر یکدیگر مسلّط مىکنیم».
بحارالأنوار، ج 75، ص 313، ح 28
حدیث (23) امام سجاد علیه السلام :
اَللّهُمَّ إِنّى أَعوذُبِکَ مِنْ... أَنْ نَعْضِدَ
ظالِما أَوْ نَخْذُلُ مَلْهوفا أَؤْ نَرومَ ما لَیْسَ لَنا بِحَقٍّ؛
خدایا به تو پناه مىبرم... از این که ظالمى را
یارى کنیم و یا مظلوم و دلسوختهاى را بىیاور گذاریم و یا آنچه حق ما
نیست بخواهیم.
صحیفه سجادیه، از دعاى 8
حدیث (24) امام على علیه السلام :
مَنْ طَلَبَ عِزّا بِظُلْمٍ وَباطِلٍ أَوْرَثَهُ
اللّهُ ذُلاًّ بِإِنْصافٍ وَ حَقٍّ؛
هر کس عزّت را با ظلم و باطل طلب کند، خداوند به
انصاف و حق ذلّت نصیبش مىنماید.
شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ج20، ص309، ح536
حدیث (25) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
اِسْتَعیذوا بِاللّهِ... مِنْ اَنْ تَظْلِموا اَوْ
تُظْلَموا؛
به خدا پناه ببرید از اینکه ظلم کنید و یا زیر بار
ظلم بروید.
نهج الفصاحه، ح 278
حدیث (26) امام على علیه السلام :
خَیْرُ النّاسِ مَنْ اِنْ اُغْضِبَ حَلُمَ وَ اِنْ
ظُلِمَ غَفَرَ وَ اِنْ اُسىءَ اِلَیْهِ اَحْسَنَ؛
بهترین مردم کسى است که اگر او را به خشم آورند،
بردبارى نماید و چنانچه به او ظلم شود، ببخشاید و چون به او بدى شود،
خوبى کند.
غررالحکم، ج3، ص 430، ح 5000
حدیث (27) امام على علیه السلام :
اوصیکُما بِتَقْوَى اللّهِ... وَ کونا لِلظّالِمِ
خَصْما وَ لِلْمَظْلومِ عَوْنا؛
شما را سفارش مىکنم به تقواى الهى... و دشمن ظالم و
یاور مظلوم باشید.
نهج البلاغه، از نامه 47
حدیث (28) امام على علیه السلام :
مَنْ اَشْفَقَ عَلى نَفْسِهِ لَمْ یَظْلِمْ غَیْرَهُ؛
هر کس دلسوز خود باشد به دیگران ظلم نمىکند.
غررالحکم، ج 5، ص231، ح 8119
حدیث (29) امام على علیه السلام :
خَیْرُ الْمُلوکِ مَنْ اَماتَ الْجَوْرَ وَ اَحْیَى
الْعَدْلَ؛
بهترین فرمانروا کسى است که ظلم را از بین ببرد و عدل
را زنده کند.
غررالحکم، ج3، ص 431، ح 5005
حدیث (30) امام باقر علیه السلام :
لَیْسَ مِنّا وَ لا مِنْکُمْ مَنْ ظَلَمَ النّاسَ؛
از ما نیست و از شما (شیعیان هم) نیست کسى که به
مردم ظلم کند.
شرح الأخبار، ج 3، ص 488، ح 1414
حدیث (31) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
لَیْسَ شَىْءٌ اُطیعَ اللّهُ فیهِ اَعْجَلَ
ثَوابا مِنْ صِلَةِ الرَّحِمِ وَ لَیْسَ شَىْءٌ اَعْجَلَ عِقابا مِنَ
الْبَغْىِ وَ قَطیعَةِ الرَّحِمِ؛
هیچ طاعتى نیست که پاداشش زودتر از صله رحم برسد و
مجازاتى سریعتر از مجازات ظلم و قطع رحم نیست.
نهج الفصاحه، ح 2398
حدیث (32) امام على علیه السلام :
مَنْ باعَ نَفْسَهُ بِغَیْرِ نَعیمِ الْجَنَّةِ
فَقَدْ ظَلَمَها؛
هر کس خودش را جز به نعمت بهشت بفروشد، براستى که
به خویشتن ظلم کرده است.
غررالحکم، ج5، ص 458، ح 9164
حدیث (33) لقمان حکیم علیه السلام :
یا بُنَىَّ اِذا دَعَتْکَ القُدْرَةُ عَلى ظُلْمِ
مَنْ هُوَ دونَکَ فَاذْکُرْ قُدْرَةَ اللّهِ عَلَیْکَ؛
فرزندم هرگاه قدرت، تو را به ظلم بر زیردستت فرا
خواند، قدرت خدا را بر خودت به یادآور.
ارشاد القلوب دیلمى، ج1، ص 72
حدیث (34) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
مَنْ اَصْبَحَ لا یَهِمُّ بِظُلْمِ اَحَدٍ غَفَرَ
اللّهُ مَا اجْتَرَمَ؛
هر کس صبح کند و قصد ظلم کردن به کسى را نداشته
باشد، خداوند جُرم و گناه او را مىبخشد.
کافى، ج 2، ص 332، ح 8
حدیث (35) امام على علیهالسلام :
ظَـلَمَ الْحَقَّ مَنْ نَصَرَ الْباطِلَ؛
هر کس باطل را یارى کند، به حق ستم کرده است.
غررالحکم، ح 6041
حدیث (36) امام على علیهالسلام :
مَنْ ظَـلَمَ ظُلِمَ؛
هر کس ستم کند، ستم مىبیند.
بحارالأنوار ، ج 95، ص 298، ح 17
حدیث (37) پیامبر اکرم (ص):
مَن أخَذَ لِلمَظلُومِ مِنَ الظّالِمِ کانَ مَعِیَ
فی الجَنَّةِ مُصاحِباً.
پیامبر اکرم (ص): هر که داد ستمدیده را از ظالم بگیرد در بهشت با من
همنشین خواهد بود.
بحارالأنوار ، ج 72، ص 35